Vol goede moed gingen we weer met Marleen op weg. Dit keer was het beter weer en bleek de weg naar Eindhoven een stukkie mooier.
In de auto praatten we al over van alles, zelfs over het clownen. Iedereen was weer aanwezig en we gingen verder – weer was het een heel herkenbaar deel van Jan; die man weet rol en functioneren van de clown zo fantastisch over te brengen!

In de middagpauze peilde Astrid de belangstelling van de groep voor een vervolg: dat zou dan een lange en behoorlijk intensieve training zijn.
Ze vroeg het ook expliciet aan mij; ik voelde me best vereerd omdat ik “maar” vrijwilliger ben met een baan en dus relatief weinig van het geleerde in de zorg terug te laten komen. Ik moest er nog even over over denken; het gaat tenslotte om iets groots en eigenlijk wilde ik ook eerst in de echte praktijk een stukje ervaring opdoen. Dan is het eenvoudiger om een investeringsplan op te zetten met doelen, die alleen met vervolgtraining realiseerbaar zijn.

De middag was een beetje verrassend: Arno voerde ons een stukje mee naar hulpmiddelen voor de clown. Hij had een schitterende oude koffer, waar je ècht in wilde kijken…
De verwachting kwam ook uit, want er zaten juweeltjes in de koffer… allemaal dingetjes, waar zintuigen mee te prikkelen zijn en de clown zijn functie op heel andere manieren dan alleen zijn lichaam mee kan gebruiken.

Voor enkelen was dit zeker een verrassend deel van de cursus en bracht de praktijk weer een stukje dichterbij: hier waren heel concrete aanknopingspunten om mensen te bereiken, die in bed liggen, niet meer praten kunnen en ook verder weinig manier hebben om zich uit te drukken.
Een heel prettige afsluiting!

Ik wil de mensen van stichting mijn Vriend de Clown enorm bedanken voor de wereld, die ze voor me hebben laten open gaan!

Het was al bijna een gewoonte geworden: Leos en ik traden voor het derde jaar aan als Zwarte Piet bij zwemvereniging ZPC in Rotterdam.
Ik heb er behoorlijk tegenop gezien: de rol, het schminken en het geregel om aan het eind van de middag Leos uit Gouda te laten overkomen, ik van mijn werk (nu Capelle, dus gelukkig dichtbij) en op tijd, zwart en bont met Sint het zwembad te betreden.

Maar gelukkig lukte alle geregel, vooral omdat Jolande niet hoefde op te passen en ons lekker zwart kon maken. En raad wat: ik genoot van mijn rol, veel meer dan voorgaande jaren! Het contact met Leos en Sint was goed en de kinderen kregen hele echte en leuke kindervrienden te zien.
Ik voelde me lekker los, kon alles zeggen en doen, gebruiken wat me uitkwam en door allerlei rolpatronen heen fietsen.

Piet Ik moest even heel diep in de snoepzak zoeken om Veronica het liefste hartje te geven: ze werd heerlijk rood en verlegen, wat ook de kindertjes opviel…
Boven op het balkon gaf ik ook een hartje aan een man, die vermoedelijk naar het zwemmen van zijn kind kwam kijken. “Heb je al een vriendinnetje”, vroeg ik. “Ik ben al 10 jaar getrouwd!”, riep de man een beetje verontwaardigd uit, tot vermaak van de anderen op de tribune.
Piet Ikke dacht ook dat de kinderen die rugcrawl oefenden een “zwaaislag” probeerden en zwaaide enthousiast terug… Pas later realiseerde ik me dat ik voldeed aan enkele kenmerken van een clown.

Dat kwam pas wat later, toen ik het bordje “verboden toegang” had gezien op de trap naar de hoge duikplank, om de contructie heen gelopen was en aan de achterzijde als een aap omhoog klauterde naar de plank – terwijl kinderen riepen dat dat niet mocht, mensen hun hart vasthielden over hoe dat moest aflopen, ouders vreesden dat ik echt het water in zou buitelen
en hun kinders zouden schrikken van mijn witte vel… en Sint mij gebood weer naar beneden te komen. Goed van Sint: anders had ik geen goede reden gehad om terug te gaan??? Nu kon ik lekker teleurgesteld zijn en even later meteen weer vrolijk.

Ja, ik was anti-autoritair geweest, had iets mafs gebruikt wat op mijn weg kwam, was daar ongebruikelijk en verrassend mee omgesprongen, was deelsvoorspelbaar (de rol) en onvoorspelbaar geweest en had het publiek geboeit en laten lachen… dat is een clown… Zou ik het in me hebben???

Ik was één van de tien gelukkigen van Hannie Dekhuijzen die aan een cursus clownerie mochten meedoen. We kwamen uit alle hoeken van het verpleeghuis, van af-en-toe vrijwilliger tot verzorgende en arts.
Wat kun je verwachten van een tweedaagse workshop? Geen idee. Jolande en ik konden meerijden met Marleen op de lange tocht naar Eindhoven.

Het werd een heel gedegen en onderbouwd gebeuren, heel verhelderend en prima te plaatsen. We hoorden dat een clown voor dementerenden een heel andere is dan die voor kinderen of anderen: bij mensen die veel herinneringen kwijt zijn blijven de meest elementaire over met heel vroeg in het leven ontmoette archetypes – de clown is daar één van.

En die clown moet zuiver zijn: zeker geen typetje, want dat wordt direct herkent en dan is het effect verdwenen… Je moet ook niet nep-grappig zijn, maar gekke stukjes uit jezelf naar boven laten komen. Tja, en dan kan blijken dat je niet in de wieg gelegd bent als clown… Dat risico moet je maar lopen en lekker de workshop doen.

Wat zijn nog meer kenmerken van een clown?
De clown is anti-autoritair: trekt zich niets aan van regeltjes en verbodjes; als het zo uitkomt doet de clown wat ‘m uitkomt – heerlijk!
Het spelen met voorspelbaar gedrag (mensen weten dat iets moet gaan gebeuren) en toch nèt even iets anders doen is leuk.
In volle onschuld iets doen waarvan mensen weten dat het niet kan of niet mag kan ook fantastische reacties oproepen…
Voor mij best nog moeilijk: gebruik maken van onverwachte dingen of gebeurtenissen; niet uit je doen raken, maar het juist gebruiken…
En donders goed weten wat er in de ander (enkele persoon of publiek) omgaat: contactmomenten maken en herkennen, etc…

We deden een heleboel oefeningen naast de theorie en kregen rake verklaringen van wat we deden en lieten gebeuren. Met een vreemde opdracht voor de groep besefte iedereen nog een eigenschap van een clown: kwetsbaarheid.

Emotioneel behoorlijk moe sloten we de dag af… een eerste kennismaking met de clown in onszelf.
Ik wilde verder; die clown heeft zoveel kenmerken die ik zo bij mezelf herkende… er was nog één cursusdag te gaan over twee weken!